Không phải dòng tiền nào vào tài khoản cá nhân của tiểu thương, hộ kinh doanh cũng bị tính thuế. Ảnh: N.T/Báo Thanh Niên.

Chị Phạm Thu Hương (35 tuổi, nhân viên văn phòng) cho biết một năm qua có cho người thân, đồng nghiệp vay tiền, lãi được trả hàng tháng thông qua hình thức chuyển khoản vào tài khoản cá nhân của chị.

Tuy nhiên, khi xuất hiện nhiều thông tin cơ quan thuế sẽ kiểm tra tất cả giao dịch qua tài khoản cá nhân, chị Linh lo lắng: “Tiền lãi không nhiều, mỗi tháng họ vẫn chuyển cho tôi nhưng cũng có lúc họ xin khất sang tháng sau. Tôi không rõ khoản tiền ấy có bị cơ quan thuế truy thu không?”.

Không phải mọi dòng tiền vào tài khoản cá nhân đều bị tính thuế thu nhập cá nhân

Trong khi đó, bà Đoan Trang (60 tuổi, ngụ quận Tân Bình) cho hay hàng tháng đều nhận tiền từ chị gái ở Mỹ gửi về. Trước đây, bà chỉ nhận tiền mặt nhưng gần nửa năm nay đã nhận qua tài khoản cá nhân để thuận tiện hơn.

“Khoản tiền này tôi nhận hàng tháng, không biết có bị xem là thu nhập và phải chịu thuế khi cơ quan thuế kiểm tra hay không. Nếu có, chắc tôi lại chuyển qua nhận tiền mặt như trước đây”, bà Trang thắc mắc.

Gần đây, không ít người dân, đặc biệt là các tiểu thương, hộ kinh doanh lo lắng trước thông tin cho rằng mọi dòng tiền được chuyển vào tài khoản cá nhân đều có thể bị ngành thuế rà soát và tính thuế thu nhập cá nhân. Thậm chí, trên mạng xã hội còn lan truyền quan điểm “cứ có tiền vào tài khoản sẽ bị truy thu thuế”.

Tuy nhiên, theo đại diện Cục Thuế, đây là cách hiểu chưa đúng với quy định pháp luật hiện hành.

Cụ thể, lãnh đạo Cục Thuế khẳng định chỉ những khoản tiền có bản chất là thu nhập từ hoạt động sản xuất, kinh doanh hàng hóa, cung cấp dịch vụ mới phát sinh nghĩa vụ thuế.

Những khoản tiền chuyển nhận giữa các cá nhân như cho – tặng, hỗ trợ người thân, vay mượn dân sự hay các giao dịch không liên quan đến hoạt động thương mại, không được tính vào doanh thu để xác định thuế.

Thực tế, ngành thuế chỉ áp dụng biện pháp kiểm tra, xác minh khi có dấu hiệu trốn thuế từ hoạt động kinh doanh. Như vụ việc của TikToker Cún Bông (tên thật là Vũ Nam Phương) mới đây.

Đối với trường hợp này, cơ quan chức năng đã khởi tố Vũ Nam Phương cùng chồng là Nguyễn Nam Thắng và kế toán Chu Thị Mỹ Nhung để điều tra về hành vi “Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng”.

Theo điều tra ban đầu, từ năm 2023, các cá nhân này đã gian lận trong kê khai doanh thu, số thu từ hoạt động kinh doanh thực tế lên tới 120 tỷ đồng nhưng chỉ kê khai 5 tỷ đồng, gây thiệt hại cho ngân sách hơn 10 tỷ đồng tiền thuế.

9 trường hợp không bị tính thuế thu nhập

Theo quy định hiện hành, có ít nhất 9 trường hợp phổ biến mà người dân được miễn thuế hoàn toàn khi nhận tiền chuyển khoản vào tài khoản cá nhân.

Đó là, tiền vay mượn giữa người thân, bạn bè với mục đích hỗ trợ, giúp đỡ; nhận tiền để đáo hạn khoản vay ngân hàng; tiền nhân thân gửi từ nước ngoài, các hoạt động thu hộ, chi hộ; nhận – chuyển tiền hộ mà không thu phí; nhận tiền bán nhà, đất sau khi đã thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thuế; tiền lương đã khấu trừ thuế; lương từ nước ngoài và người nhận đã đóng thuế tại quốc gia sở tại; lãi cho vay cá nhân nhỏ lẻ, không thường xuyên.

Theo Phó cục trưởng Cục Thuế Mai Sơn, quy định hiện hành chỉ yêu cầu các hộ kinh doanh thuộc diện sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền khi bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ cho người tiêu dùng thì phải lập hóa đơn, kể cả khi người mua không lấy hóa đơn.

Trường hợp không lập hóa đơn, các hộ kinh doanh sẽ bị xử lý truy thu, xử phạt và có thể bị xác định là trốn thuế. Tuy nhiên, điều này không áp dụng với các cá nhân không kinh doanh hoặc những giao dịch dân sự thông thường giữa người dân với nhau.

Việc quản lý thuế hiện nay áp dụng phương pháp phân tích dữ liệu kết hợp quản lý theo dòng tiền để phát hiện hành vi cố tình che giấu doanh thu, đặc biệt trong các trường hợp cơ sở kinh doanh yêu cầu khách chuyển khoản nhưng ghi sai nội dung giao dịch hoặc chỉ nhận tiền mặt.

Người nộp thuế nên tìm hiểu kỹ, nắm rõ quy định để không hiểu sai và tránh lan truyền các thông tin không chính xác gây hoang mang dư luận. Trong mọi trường hợp, việc lưu giữ chứng từ, giấy tờ liên quan đến dòng tiền cá nhân là cần thiết để bảo vệ quyền lợi chính đáng khi có yêu cầu giải trình từ cơ quan quản lý thuế.