Ngân hàng Nhà nước thanh tra Sacombank Bình Dương và Bến Cát, chỉ ra các thiếu sót phần lớn ở quy trình cấp tín dụng, kiểm soát dòng tiền và thẩm định khách hàng.
Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Chi nhánh tỉnh Bình Dương vừa ban hành kết luận thanh tra đối với Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín (Sacombank) Chi nhánh Bình Dương và Chi nhánh Bến Cát. Theo đó, quá trình thanh tra diễn ra từ ngày 8.1.2025 đến 21.2.2025 theo các quyết định thanh tra số 325/QĐ-BDU3 và 322/QĐ-BDU3 của NHNN Chi nhánh tỉnh Bình Dương.
Kết quả thanh tra ghi nhận hai chi nhánh đã chấp hành các quy định về lãi suất, tỷ giá, phân loại nợ, trích lập và sử dụng dự phòng rủi ro tín dụng. Đồng thời, việc phòng, chống rửa tiền, chống tài trợ khủng bố và hoạt động đại lý bảo hiểm cũng được thực hiện theo quy định.
Tuy nhiên, trong quá trình thanh tra, NHNN phát hiện nhiều tồn tại, hạn chế trong hoạt động cấp tín dụng, đặc biệt liên quan đến thẩm định khách hàng, kiểm soát dòng tiền sau giải ngân và quản lý rủi ro tín dụng.
Thiếu sót trong hoạt động cấp tín dụng
Theo kết luận thanh tra, cả hai chi nhánh đều có hạn chế trong công tác thẩm định, giải ngân, quản lý tín dụng, tiềm ẩn rủi ro phát sinh nợ xấu.
Tại Sacombank Bình Dương: Một số hồ sơ vay vốn chưa thu thập đầy đủ chứng từ chứng minh thu nhập.
Việc giải ngân được thực hiện vào tài khoản thanh toán của khách hàng nhưng không kiểm soát chặt chẽ dòng tiền sau vay.
Một số khoản vay chưa đảm bảo tài liệu chứng minh mục đích sử dụng vốn, đặc biệt với các khoản vay giá trị lớn.
Tại Sacombank Bến Cát: Khách hàng sử dụng vốn vay sai mục đích thỏa thuận nhưng ngân hàng chưa kiểm soát chặt chẽ.
Một số chứng từ chứng minh mục đích vay là hóa đơn bán lẻ giá trị lớn, không phù hợp theo quy định.
Thẩm định chi phí trả nợ chưa đầy đủ, chưa đánh giá tổng thể nghĩa vụ tài chính của khách hàng tại các tổ chức tín dụng khác.
Ký phụ lục hợp đồng thế chấp với nội dung bảo đảm tối đa 100% giá trị tài sản, cao hơn tỷ lệ phê duyệt.
Thiếu sót trong kiểm soát rủi ro tín dụng
Kết luận thanh tra chỉ ra cả hai chi nhánh chưa đánh giá đầy đủ tình hình tài chính của khách hàng khi cấp tín dụng. Một số khách hàng có tình hình tài chính kém nhưng vẫn được phê duyệt vay vốn.
NHNN cũng cảnh báo rủi ro tín dụng đối với các khoản vay có nguồn thu từ tiền mặt, khi việc kiểm soát dòng tiền chưa chặt chẽ. Tại Sacombank Bến Cát, một số khoản vay có tình hình tài chính không tốt trong các năm liền kề trước thời điểm cấp tín dụng nhưng vẫn được xét duyệt.
Chấp hành quy định phòng, chống rửa tiền và hoạt động ngoại hối
Thanh tra NHNN ghi nhận Sacombank Bình Dương và Bến Cát đã ban hành quy trình, quy định nội bộ về phòng, chống rửa tiền, phù hợp với quy định tại Luật Phòng, chống rửa tiền 2022 và Thông tư 09/2023/TT-NHNN.
Tuy nhiên, tại Sacombank Bình Dương, thanh tra phát hiện một số giao dịch chuyển tiền chưa được kiểm tra đầy đủ thông tin khách hàng trước khi thực hiện, mặc dù hệ thống kiểm soát AML Express đã quét dữ liệu.
Về hoạt động ngoại hối, NHNN không phát hiện sai phạm liên quan đến tỷ giá mua bán ngoại tệ hoặc giao dịch chuyển tiền ra nước ngoài.
Nguyên nhân hạn chế, sai sót
Theo kết luận thanh tra, các nguyên nhân khách quan ảnh hưởng đến hoạt động tín dụng tại Sacombank Bình Dương và Bến Cát chủ yếu đến từ tình hình kinh tế biến động, tác động đến năng lực tài chính của khách hàng, làm giảm khả năng trả nợ đúng hạn. Ngoài ra, một số khách hàng trong lĩnh vực trồng trọt, chăn nuôi vẫn duy trì thói quen giao dịch tiền mặt, không có chứng từ chứng minh doanh thu, gây khó khăn cho ngân hàng trong quá trình thẩm định phương án vay.
Bên cạnh đó, các nguyên nhân chủ quan xuất phát từ chính nội bộ ngân hàng cũng được chỉ ra, bao gồm công tác thẩm định chưa chặt chẽ, kiểm soát dòng tiền sau giải ngân chưa hiệu quả. Việc kiểm tra, giám sát hồ sơ vay vốn chưa đảm bảo đầy đủ tài liệu theo quy định, dẫn đến những tồn tại cần khắc phục.
Xác định trách nhiệm, NHNN yêu cầu cả tập thể và cá nhân liên quan phải chịu trách nhiệm về những sai sót này. Lãnh đạo chi nhánh, các phòng giao dịch và bộ phận nghiệp vụ có trách nhiệm chung trong các hạn chế được phát hiện. Đồng thời, các cá nhân trực tiếp tham gia thẩm định, kiểm soát hồ sơ, giải ngân, tái thẩm định và phê duyệt cũng phải chịu trách nhiệm theo phạm vi công việc của mình.
Để khắc phục, NHNN yêu cầu Sacombank Bình Dương và Bến Cát triển khai ngay các biện pháp cụ thể như rà soát, bổ sung đầy đủ hồ sơ chứng từ vay vốn; kiểm soát chặt chẽ dòng tiền sau giải ngân để đảm bảo vốn vay được sử dụng đúng mục đích; đánh giá lại các khoản vay có rủi ro cao, điều chỉnh chính sách tín dụng phù hợp. Đồng thời, ngân hàng cũng cần rút kinh nghiệm trong việc ký phụ lục hợp đồng thế chấp để đảm bảo tuân thủ quy định phê duyệt và tăng cường kiểm tra đối chiếu tài liệu khách hàng, hạn chế rủi ro tín dụng.
Ngoài ra, NHNN khuyến nghị Sacombank Bến Cát cần xây dựng lại các biện pháp kiểm soát rủi ro tín dụng, đặc biệt với các khách hàng có lịch sử tài chính không ổn định nhằm đảm bảo an toàn hệ thống.
