“Thành phố giàu thứ 14 thế giới” của Trung Quốc lâm vào thảm họa “chìm dần”: Mỗi năm mất hơn 3 tỷ USDKể từ năm 1960, thành phố này đã sụt lún khoảng 10 cm mỗi năm.
Theo báo Doanh nghiệp tiếp thị có bài “Thành phố giàu thứ 14 thế giới” của Trung Quốc lâm vào thảm họa “chìm dần”: Mỗi năm mất hơn 3 tỷ USD. Nội dung như sau:
Kể từ năm 1960, thành phố này đã sụt lún khoảng 10 cm mỗi năm. Rừng ma đang phát triển khi mực nước biển dâng Sông băng ở Greenland tan chảy đe dọa mực nước biển dâng đáng kể Hàng trăm con sông vượt mức nước báo động, thiệt hại không kể xiết: TQ lại tiếp tục đón “hung tin”
Nhóm các nhà khoa học từ Anh, Trung Quốc và Mỹ đã công bố nghiên cứu mới trên Tạp chí Nature cho thấy từ năm 1900, mực nước biển toàn cầu tăng trung bình 1,5 mm mỗi năm, cao hơn bất kỳ thế kỷ nào trong ít nhất 4.000 năm qua.
Ảnh minh họa về thành phố Thượng Hải. Ảnh: Metrovaartha
Theo đó, mực nước biển dâng trung bình khoảng 1,5 mm mỗi năm, chủ yếu do nước biển giãn nở khi ấm lên. Các yếu tố phức tạp khác bao gồm sông băng và các tảng băng ở hai cực tan chảy, làm tăng thêm lượng nước.
Nhóm nghiên cứu cho biết thêm: “Phân tích của chúng tôi chỉ ra rằng ít nhất 94% tình trạng sụt lún đô thị hiện đại nhanh chóng là do các hoạt động của con người gây ra, với tốc độ sụt lún cục bộ thường vượt quá mực nước biển dâng trung bình toàn cầu”.
Thượng Hải (Trung Quốc) đang chìm với tốc độ nhanh
Nếu đúng như vậy, ngay cả khi đất vẫn đứng yên, Thượng Hải vẫn sẽ phải đối mặt với nguy cơ lũ lụt ngày càng tăng chỉ riêng từ mực nước biển dâng cao. Hơn nữa, Thượng Hải được xây dựng trên nền đất mềm của đồng bằng châu thổ ở cửa sông Dương Tử, vốn bị nén chặt theo thời gian.
Ảnh về thành phố Thượng Hải. Nguồn: Chinaadmissions
Nhóm nghiên cứu lưu ý rằng phần lớn tình trạng sụt lún (khoảng 94%) là do con người gây ra, chủ yếu từ việc bơm nước ngầm phục vụ nhà máy, xây dựng và sinh hoạt. Trên thực tế, vào những năm 1960, khi việc khai thác nước đạt đỉnh, thành phố Thượng Hải đã sụt lún khoảng 10 cm mỗi năm.
Trong thế kỷ qua, một số khu vực của thành phố này đã sụt lún hơn 1 mét. Điều này có nghĩa là thành phố đang chìm nhanh hơn nhiều so với mực nước biển dâng, làm gia tăng nguy cơ lũ lụt và triều cường.
Tình trạng tương tự cũng đe dọa các siêu đô thị khác được xây dựng trên vùng đồng bằng châu thổ, chẳng hạn như Jakarta, Manila và New York.
Sụt lún kiểu này đã gây ra thiệt hại hàng tỷ USD. Trung Quốc phải đối mặt với thiệt hại kinh tế trung bình 1,5 tỷ USD mỗi năm do sụt lún, riêng Thượng Hải chịu thiệt hại hơn 3 tỷ USD từ năm 2001 đến năm 2020, SCMP thông tin.
Để giảm thiểu, Thượng Hải đã siết chặt quy định khai thác nước ngầm và bơm nước trở lại tầng chứa nước, giúp làm chậm tốc độ sụt lún. Tuy nhiên, sự kết hợp giữa đất chìm và nước biển dâng vẫn đặt ra thách thức dài hạn. Các giải pháp như kiểm soát lũ, quản lý nước và kỹ thuật ven biển trở nên quan trọng để bảo vệ kinh tế Trung Quốc và ổn định thương mại toàn cầu.
Nghiên cứu nhấn mạnh rằng, với tốc độ hiện tại, các đồng bằng như Thượng Hải có thể bị nhấn chìm nhanh chóng nếu không có biện pháp kịp thời. Việc bảo vệ các khu vực này không chỉ quan trọng với Trung Quốc mà còn với nhiều khu vực trên thế giới.
Trong xếp hạng 25 thành phố giàu có nhất thế giới năm 2025 do Henley & Partners công bố cuối tháng 4/2025, thành phố Thượng Hải của Trung Quốc đứng ở vị trí 14.
Ngoài ra, Thượng Hải xếp thứ 8 trong 10 thành phố có nhiều tỷ phú sinh sống nhất vào năm 2025 do Tạp chí Forbes công bố đầu tháng 4/2025.
Theo báo Người quan sát có bài Việt Nam có 1 thành phố ‘đang chìm’ nhanh thứ 2 thế giới, chỉ sau Thâm Quyến (Trung Quốc). Nội dung như sau:
Thông tin trên báo Thanh Niên, cơ quan chức năng TP. HCM cho biết, nhiều tuyến đường trọng điểm như Huỳnh Tấn Phát, Trần Xuân Soạn, Lê Văn Lương, Đào Sư Tích và Quốc lộ 50 thường xuyên bị ngập khi triều cường lên cao. Ngoài ra, hàng loạt tuyến đường khác như Hồ Học Lãm, Quốc lộ 1, Kha Vạn Cân, Bạch Đằng, Thảo Điền, Quốc Hương, Nguyễn Văn Hưởng… cũng thường xuyên ngập do mưa lớn kết hợp triều cường. Đây đồng thời là những khu vực có tốc độ sụt lún cao.
PGS.TS Lê Trung Chơn, Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển bền vững (Trường ĐH Tài nguyên và Môi trường TP. HCM), cho biết tình trạng sụt lún đã được ghi nhận rõ qua nhiều đợt quan trắc. Năm 2014, Bộ Tài nguyên và Môi trường (cũ) đo đạc 329 mốc độ cao phục vụ dự án chống ngập, kết quả cho thấy 143 mốc lún từ 5 cm đến hơn 70cm (chiếm 43,5%), 111 mốc bị mất (33,7%) và chỉ 75 mốc ổn định (22,8%). Hiện tượng lún từ 5-10cm vẫn tiếp tục diễn ra trên diện rộng, có nơi đã vượt quá 70cm.
Sụt lún làm nền đất hạ thấp cùng với triều cường cao khiến vùng ven sông Sài Gòn thường ngập khi vào mùa triều. Ảnh: L.P/Báo Tuổi Trẻ
Đến năm 2016, Chính phủ yêu cầu mở rộng quan trắc. Kết quả cho thấy giai đoạn 2005 – 2015, nhiều khu vực của TP. HCM lún trên 10cm, diện tích bị ảnh hưởng lên tới 239km2, tập trung tại các địa bàn (cũ) như Bình Chánh, Bình Tân, Thủ Đức, Nhà Bè, quận 8, quận 7, quận 2 và quận 12. Đặc biệt có điểm đo trong 10 năm lún 73,3cm và chỉ sau 2 năm đã tăng lên 81,7cm.
Khảo sát của Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) cũng cho thấy tình trạng sụt lún diễn ra liên tục từ năm 1990, với độ lún tích lũy đến nay khoảng 100cm. Hiện tốc độ lún dao động 2-5cm/năm, riêng khu vực xây dựng dày đặc có thể tới 7-8cm/năm. Trong khi đó, mực nước biển trung bình chỉ tăng khoảng 1 cm/năm, nghĩa là tốc độ lún cao gấp đôi mức nước biển dâng, khiến nguy cơ TP. HCM “chìm dần” ngày càng rõ rệt.
“Các số liệu nghiên cứu cho thấy sụt lún vẫn gia tăng. Theo báo cáo cuối năm 2024, TP. HCM đứng thứ hai trong 10 đô thị ven biển ‘chìm nhanh’ nhất thế giới, chỉ sau Thiên Tân (Trung Quốc). Điều này đòi hỏi giải pháp quản lý và khắc phục quyết liệt hơn”, TS Trung Chơn nhấn mạnh.
Nhận định về tình trạng sụt lún, PGS.TS Lê Trung Chơn, cho biết nguyên nhân thường tập trung vào 4 yếu tố chính là nền địa chất yếu (khu vực Nam TP. HCM), suy giảm mực nước ngầm, hoạt động giao thông vận tải (tải động) và công trình dân dụng, tốc độ đô thị hóa (tải tĩnh – khu vực Tân Cảng, Ba Son là điển hình).
Ông Chơn cũng cho rằng sụt lún bề mặt đất tại TP. HCM đã là một thực tế khách quan hiện hữu mà thành phố cần phải đối diện và có giải pháp ứng phó lâu dài. Dù diễn ra từ từ, nhưng hậu quả của sụt lún đất kết hợp với biến đổi khí hậu, thời tiết cực đoan, triều cường gia tăng sẽ gây nên những hậu quả rất nghiêm trọng, gây thiệt hại lớn đến hạ tầng kỹ thuật, công trình dân sinh và phát triển kinh tế – xã hội.
Cống Mương Chuối – một trong 6 cống thuộc dự án ngăn triều 10.000 tỷ đồng. Ảnh: Minh Quân/Báo Lao Động
Trước thực trạng này, TP. HCM đã triển khai Đề án chống ngập và xử lý nước thải giai đoạn 2020 – 2045 cùng kế hoạch ngắn hạn đến năm 2030. Với ngập do mưa, thành phố đã giải quyết được 5/18 tuyến đường, đạt 27,7%; ngập do triều mới xử lý được 1/7 tuyến trục chính.
Hiện dự án ngăn triều 10.000 tỷ đồng đang được gấp rút thi công, đã hoàn thành 93,3% khối lượng. Thành phố cũng triển khai các dự án chống sạt lở bán đảo Thanh Đa, nạo vét – duy tu – gia cố kênh rạch nhằm tăng khả năng thoát nước. Song song đó, việc giảm khai thác nước ngầm được đẩy mạnh: đến cuối năm 2024, sản lượng khai thác đã giảm từ 716.581 m3/ngày xuống còn 252.528 m3/ngày, đạt 75,3% so với mục tiêu 2025 là dưới 100.000 m3/ngày.
Tình trạng sụt lún kết hợp với biến đổi khí hậu đang trở thành thách thức lớn cho sự phát triển bền vững của TP. HCM, đặt ra yêu cầu cấp bách về các giải pháp công trình đồng bộ, song hành cùng biện pháp quản lý tài nguyên và quy hoạch đô thị dài hạn.
