Việc nhận diện những ngành nghề có rủi ro cao trước sự phát triển của AI là mối quan tâm hàng đầu của người lao động, doanh nghiệp.
Mới đầu năm 2025, hàng loạt công ty đã thực hiện các đợt cắt giảm nhân sự quy mô lớn, khiến nhiều người lao động rơi vào cảnh mất việc. Sự bùng nổ của trí tuệ nhân tạo (AI) và tự động hóa không còn là viễn cảnh xa vời mà đang trực tiếp thay đổi thị trường lao động với tốc độ chóng mặt. Những công việc từng được xem là ổn định nay đứng trước nguy cơ bị thay thế hoặc thu hẹp đáng kể.
Trong bối cảnh này, việc nhận diện những ngành nghề có rủi ro cao trước sự phát triển của AI trở thành mối quan tâm hàng đầu của cả người lao động lẫn doanh nghiệp.
Nhiều công việc có khả năng bị AI thay thế
Trước khi đi sâu vào từng công việc cụ thể, cần hiểu rõ ý nghĩa của thuật ngữ “có nguy cơ”. Trong bối cảnh này, một công việc được coi là “có nguy cơ” bị thay thế nếu AI có thể thực hiện phần lớn các nhiệm vụ của công việc đó một cách hiệu quả, chính xác hơn hoặc tiết kiệm chi phí hơn con người.
Tuy nhiên, “có nguy cơ” không nhất thiết đồng nghĩa với việc bị thay thế hoàn toàn. Trong nhiều trường hợp, nó có thể dẫn đến sự thay đổi trong vai trò hoặc sự suy giảm nhu cầu đối với lao động trong lĩnh vực đó. Hơn nữa, không phải cứ theo đuổi những ngành này là sẽ bị AI thay thế, mà nó còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nữa.
1. Nhập liệu và xử lý dữ liệu
Nhân viên nhập liệu và xử lý dữ liệu là một trong những nhóm dễ bị AI tự động hóa nhất. Các thuật toán học máy hiện có thể xử lý lượng dữ liệu khổng lồ với tốc độ và độ chính xác vượt xa khả năng của con người. Theo báo cáo của McKinsey Global Institute, 69% nhiệm vụ xử lý dữ liệu có thể được tự động hóa bằng các công nghệ hiện tại.
Nhân viên nhập liệu và xử lý dữ liệu là một trong những nhóm dễ bị AI tự động hóa nhất
2. Nhân viên chăm sóc khách hàng
Mặc dù sự tương tác của con người vẫn có giá trị trong dịch vụ khách hàng, nhưng chatbot và trợ lý ảo được hỗ trợ bởi AI ngày càng đảm nhiệm nhiều công việc xử lý yêu cầu thông thường. Một nghiên cứu của Gartner dự đoán vào năm 2025, có 95% các tương tác dịch vụ khách hàng sẽ được thực hiện bởi AI.
3. Công nhân sản xuất và lắp ráp
Robot và AI từ lâu đã thay đổi ngành sản xuất. Báo cáo của Oxford Economics dự đoán đến năm 2030 sẽ có 20 triệu việc làm trong lĩnh vực sản xuất trên toàn cầu bị thay thế bởi robot.
Robot và AI từ lâu đã thay đổi ngành sản xuất
4. Ngành vận tải và hậu cần
Với sự phát triển của phương tiện tự hành, các công việc trong ngành vận tải đang gặp rủi ro lớn. Một nghiên cứu của American Center for Mobility ước tính rằng các phương tiện tự động có thể thay thế tới 294.000 công việc lái xe tải đường dài chỉ riêng ở Mỹ.
5. Nhân viên bán hàng
Thương mại điện tử và các hệ thống gợi ý dựa trên AI đang định hình lại ngành bán lẻ. Theo Hiệp hội Bán lẻ Anh (British Retail Consortium), 12% công việc bán lẻ đã biến mất tại Anh kể từ năm 2008, một phần do tự động hóa.
6. Chuyên viên phân tích nghiên cứu thị trường
AI có thể xử lý và phân tích lượng dữ liệu khổng lồ một cách nhanh chóng, khiến một số khía cạnh của nghiên cứu thị trường trở nên tự động. Tuy nhiên, việc phát triển chiến lược vẫn đòi hỏi sự nhạy bén của con người.
AI có thể xử lý và phân tích lượng dữ liệu khổng lồ một cách nhanh chóng, khiến một số khía cạnh của nghiên cứu thị trường trở nên tự động
7. Biên tập viên và dịch giả
Xử lý ngôn ngữ tự nhiên (NLP) đã có những bước tiến đáng kể, giúp tự động hóa việc hiệu đính và dịch thuật cơ bản. Tuy nhiên, những nội dung đòi hỏi sự tinh tế và sắc thái ngữ nghĩa vẫn cần đến chuyên môn của con người.
AI có thể dịch và xử lý ngôn ngữ
8. Bác sĩ X-quang và kỹ thuật viên chẩn đoán
AI ngày càng giỏi trong việc phân tích hình ảnh y tế. Một nghiên cứu được công bố trên The Lancet Digital Health cho thấy AI có thể phát hiện bệnh qua hình ảnh y tế với độ chính xác tương đương với các chuyên gia y tế con người.
AI có thể phát hiện bệnh qua hình ảnh y tế với độ chính xác tương đương với các chuyên gia y tế con người
9. Chuyên viên phân tích tài chính
Dù các chiến lược tài chính phức tạp vẫn cần có sự tư vấn từ con người, nhưng nhiều nhiệm vụ phân tích tài chính thông thường có thể được tự động hóa. Báo cáo của Ủy ban Ổn định Tài chính (Financial Stability Board) cho thấy 28% công việc trong lĩnh vực ngân hàng tại Anh có nguy cơ cao bị tự động hóa.
10. Kế toán và nhân viên ghi sổ
Phần mềm kế toán tự động sử dụng AI có thể thực hiện nhiều nhiệm vụ kế toán cơ bản. Văn phòng Thống kê Quốc gia Anh (UK Office for National Statistics) cho biết khoảng 25,4% công việc của kế toán viên có chứng chỉ và kế toán viên công chứng có nguy cơ cao bị tự động hóa.
